W poniedziałek, 15 września 2025 r., w Obserwatorium Astronomicznym UMK w Piwnicach pod Toruniem podpisano umowę o powołaniu Polskiego Konsorcjum projektu SKA Observatory (SKAO). To znaczący krok dla polskiej nauki w stronę udziału w międzynarodowym przedsięwzięciu, którego celem jest poszukiwanie odpowiedzi na fundamentalne pytania dotyczące powstania Wszechświata i istnienia życia poza Ziemią.

Uniwersytet Zielonogórski znalazł się w gronie ośmiu instytucji tworzących Konsorcjum. Sygnatariuszem umowy z ramienia UZ jest Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą, prof. dr hab. inż. Justyna Patalas-Maliszewska. Inicjatorem udziału naszego Uniwersytetu jest Instytut Astronomii im. prof. Janusza Gila.

Czym jest SKAO?

Square Kilometre Array Observatory to międzynarodowy projekt budowy największego na świecie obserwatorium radioastronomicznego – sieci anten rozmieszczonych w Australii i Republice Południowej Afryki. Łączna powierzchnia zbierająca fale radiowe osiągnie 1 km², co pozwoli prowadzić obserwacje kosmosu z niespotykaną dotąd czułością. Umożliwi to odkrywanie sygnałów pochodzących z początków Wszechświata, kwazarów, radiogalaktyk oraz pulsarów – obiektów szczególnie istotnych dla badaczy z Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Polskie Konsorcjum SKAO

Do Konsorcjum należą: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (koordynator), Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN, Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Uniwersytet Szczeciński oraz Uniwersytet Zielonogórski.

Współpraca międzynarodowa

Do SKAO należą już m.in. Australia, Kanada, Chiny, Niemcy, Włochy, Wielka Brytania i Hiszpania. Polska, dzięki utworzeniu Konsorcjum, stawia pierwszy krok w stronę dołączenia do tego prestiżowego grona.